Batymetria jest działem hydrologii zajmującym się pomiarem głębokości zbiorników wodnych – mórz, oceanów oraz jezior i cieków wodnych.
Zobacz naszą nowoczesną Mapę Geoportal360
Co jest produktem pomiaru batymetrycznego?
Pomiary batymetryczne stanowią podstawę do opracowania:
- map batymetrycznych w postaci izobat – izolinii łączących punkty o tej samej wysokości (głębokości),
- modelu dna zbiornika wodnego w postaci numerycznej,
- przekroju poprzecznego i podłużnego cieków wodnych.
Odpowiednikiem mapy batymetrycznej powstałej na siatce współrzędnych geograficznych są mapy topograficzne przedstawiające wysokość powierzchni Ziemi w różnych punktach geograficznych.
Kto wykonuje pomiary batymetryczne?
Pomiary batymetryczne wykonywane są przez wyspecjalizowane i posiadające odpowiedni sprzęt firmy geodezyjne.
W Polsce istnieje kulka firm, które oferują swoje usługi w zakresie pomiarów batymetrycznych.
Adresy firm zajmujących się pomiarami batymetrycznymi można odszukać w Internecie.
W jakim celu wykonuje się mapy batymetryczne?
Mapy batymetryczne sporządza się w celu określenie głębokości oraz kształtu dna zbiorników wodnych i cieków wodnych. Dane batymetryczne określające kształt i głębokość zbiornika wodnego zapisywane są w postaci map warstwicowych lub modeli numerycznych i jako takie mogą być wykorzystywane w różnych obszarach gospodarki wodnej.
W szczególności dane batymetryczne wykorzystuje się w budowie obiektów portowych, budowie obiektów związanych z obronnością i bezpieczeństwem morskim, w transporcie morskim, rybołówstwie morskim i śródlądowym, oraz turystyce.
Mapy batymetryczne wykorzystywane są również na potrzeby bezpiecznej żeglugi morskiej i śródlądowej, jak również przy realizacji inwestycji polegającej na budowie zbiorników retencyjnych (przeciwpowodziowych).
Szczególną formą wykorzystania map batymetrycznych jest ich zastosowanie w poszukiwaniach archeologicznych i określeniu położenia obiektów zatopionych.
Przeczytaj: Mapa hydrogeologiczna Polski
Urządzenia wykorzystywane do pomiarów batymetrycznych
Pomiary batymetryczne – głębokości zbiorników wodnych wykonywane są w środowisku wodnym, a więc innym aniżeli środowisko powietrza. W środowisku wodnym w odróżnieniu od środowiska powietrza nie działają standardowe optyczne przyrządy geodezyjne do mierzenia odległości i wysokości oraz GPS.
Obecnie dzięki rozwojowi techniki i technologii w pomiarach głębokości zbiorników wodnych oraz tworzenia modeli trójwymiarowych zbiorników wodnych wykorzystuje się wysokiej, jakości urządzenia oparte na akustycznej metodzie badawczej, której cechą jest nie tylko precyzja w określaniu głębokości, ale również ich efektywność wykonywania pomiarów. Do urządzeń tych zaliczane są przede wszystkim echosondy. Obecnie wykorzystywane echosondy są zdolne do pomiaru głębokości w kilkudziesięciu punktach powierzchni dna zbiornika wodnego.
Na dzień dzisiejszy na potrzeby kartografii morskiej wykorzystuje się echosondy wiązkowe o niskiej częstotliwości 12 kHz – 50 kHz, średniej częstotliwości 70 kHz – 150m, kHz, oraz wysokiej częstotliwości powyżej 200 kHz.
Najgłębsze oceany (powyżej 11 km głębokości) badane są za pomocą echosond z przetwornikami o długości 8m i częstotliwości 12 kHz. Urządzenia te montowane są na dużych okrętach badawczych.
Do określania głębokości mniejszych zbiorników wodnych oraz pomiarów poprzecznych i podłużnych cieków wodnych wykorzystuje się również sprzężone ze sobą tachimetry elektroniczne lub GPS oraz sonary czy jednopunktowe echosondy ultradźwiękowe.
Pomiar głębokości rzek, jezior i innych zbiorników w wodnych wykonywany jest przy pomocy łodzi, a w przypadku bardzo dużych zbiorników wodnych również łodzi współpracujących z innymi okrętami.
Przeczytaj również: Poziom wód gruntowych na działce – co oznacza i jak go sprawdzić?
Opracowanie m.in. na podstawie publikacji kmdr por. dr inż. Artura Grządziela, Akademia Marynarki Wojennej w Gdyni, wydział Nawigacji i Uzbrojenia Okrętowego.
Zdjęcie: Pexels.com
